مس در طبيعت به صورت مس خالص، سولفيدي يا اکسيدي موجود است که بيشتر به حالت کاني‌هاي سولفيدي چون کالکوپيريت، بورنيت و کالکوزيت يافت مي‌شود. مس طبيعي در حالت آزاد به‌صورت توده‌هاي بزرگ يا به شکل ذرات پراکنده در سنگ‌هاي آذرين در قشر زمين بوجود آمده است. در واقع اين نوع مس در طبيعت زياد نيست و فقط در بعضي نقاط دنيا مانند نواحي درياچه‌ي «سوپريور» در ايالات متحده‌ي آمريکا، در کشور بوليوي، چين، شيلي و ايران ديده شده است.
عيار چنين مسي اگر به‌صورت توده‌اي باشد، بيش از 92% و اگر به‌صورت ذرات پراکنده باشد در حدود 1.5-1% مي باشد.
کانه‌هاي اکسيدي مس بيشتر در قشري از زمين که نزديک به سطح است، پيدا مي شود و در اثر تغييرات جوي و واکنش‌هاي آرام شيميايي که در رگه‌هاي سولفيدي کانه‌دار مس صورت مي‌گيرد، بوجود مي‌آيند. از طرف ديگر آب‌هاي طبيعي که حاوي CO2 مي باشد، بر روي کانه‌هاي سولفيدي اثر کرده و بتدريج آن‌ها را به کربنات، اکسيد، سولفات و گاهي اوقات آن‌ها را به سيليکات مس تبديل مي‌کند. کانه‌هاي سولفيدي مس که مهم‌ترين ماده‌ي اصلي مس را تشکيل مي‌دهند، در حدود 95% از محصولات مس دنيا را شامل مي‌شوند.
کاربرد مس سولفات در کشاورزی:
1) سولفات مس در کشاورزی به مقدار زیادی مصرف می شود که برخی از این موارد در ذیل ارائه می شود.
2) سولفات مس پنج آبه به طور متداول به عنوان ضد قارچ برای كنترل ویروس های باكتریایی و بیماری های قارچی محصولات, میوه ها وسبزی ها مانند زنگ گیاه, لكه برداشتن برگ ها, آفت ها وزخم پوست سیب استفاده می شود. سولفات مس در تشكیل كلروفیل و پدیده فتوسنتز دخالت دارد.
3) مس سولفات همچنین باعث تحریك در تشكیل ویتامین A میشود. نقش متابولیكی مس در چندین سیستم آنزیمی مشخص شده است و همچنین نقش مهمی در بیوسنتز و فعالیت اتیلن به عنوان هورمون رسیدگی میوه ها داراست. فرم قابل جذب مس در خاك كاتیون دو ظرفیتی Cu+2 می باشد .فرآیند جذب مخصوص قابلیت دسترسی مس را تحت تاثیر قرار می دهد، این فلز در اسیدیته بالا به سختی جذب می شود از اینرو استفاده از تركیبات سولفاته در حل این مشكل موثر است.
4) برای رفع كمبود مس (Cu) می توان یا كودهای حاوی آن را یا سولفات مس محلول در آب را به خاك اضافه و یا محلول پاشی نمود. كاربرد سولفات مس در حد 600 تا 1200 گرم در 1000 لیتر آب در اوایل بهار نیز موفقیت آمیز می باشد. در غلظت زیاد، مس نیز باعث مسموم شدن گیاه شده، میوه ها حالت ترك خورده و سیاه رنگ پیدا می کنند و در روی برگ‍ها نیز نقاط نكروزه قهوه ای رنگ و ریزی مشاهده می شود.
کاربرد مس سولفات در صنعت پزشکی و بهداشت
1) کاربرد مس سولفات به عنوان ضد قارچ تنها در کشاورزی نیست, بلکه هم چنین به عنوان یک گند زدا وضدعفونی کننده برعلیه عفونت های قارچی در انسان نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
2) مس سولفات در تهیه سبز پاریس برای کشتن پشه لارو که عامل مالاریا است به کار می رود.
3) برای جلوگیری از رشد جلبک ها مخصوصا در استخرهای شنا و مخازن آب به کار می رود.
4) مس سولفات به ریشه کن کردن نرم تنان در اسکله ها که باعث ایجاد انگل های کرم های پهن در انسان می شود کمک می کند.
5) علاوه بر کاربرد های فوق از سولفات مس, این ماده همچنین در تهیه ی چوب های نگهدارنده برای محافظت تیر ها از کرم زدگی و یا پوسیدگی چوب استفاده می شود. همچنین به عنوان دندانه در رنگرزی و به عنوان یک واکنشگر در فرایند دباغی مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این رشد دادن بلورهای مس سولفات یکی از پروژه های زیبای علمی متداول برای دانش آموزان راهنمایی و دبیرستان است.
6) مخلوط مس سولفات و آمونیم كربنات به عنوان تركیب خرمایی برای استرون سازی خاك و یا در پرورش گل برای جلوگیری از پژمرده شدن گیاهان جوان استفاده می شود.
7) برای تولید مخلوط بورد و همراه با كود كه برای كاركرد برگ ها و معالجه دانه ها و برای معالجه بیماری های قارچی بر روی انگور ها, هندوانه ها و میوه های هسته دار استفاده می شود.
8) مس سولفات پنج آبه به عنوان ضد نرم تن برای دفع كردن و كشتن حلزون ها ونرم تنان استفاده می شود.
9) به عنوان ضد جلبك برای جلو گیری از رشد جلبك ها استفاده می شود.
ترکیبات:
1) نیترات مس با فرمول شیمیایی Cu(NO3)2 * 3H2O
از انحلال كربنات مس در اسيد نيتريك بدست آمده و در سراميك‌سازي، آتش‌نشاني و عكاسي كاربرد دارد.
2) استات مس با فرمول شیمیایی Cu(CH3COO)2
استات مس به عنوان عامل ضد قارچ به‌صورت محلول 1 كيلوگرم در 500 ليتر آب استفاده مي‌شود. طرز تهيه‌ي اين ماده از واكنش اسيد استيك بر مس، اكسيد مس، كربنات مس و سولفات مس بدست مي‌آيد. علاوه براين استات مس به عنوان كاتاليزور در بعضي واكنش‌هاي زيستي، شيميايي مانند رنگ‌آميزي پارچه و رنگ‌آميزي سراميك و غيره مورد استفاده واقع مي‌شود.
3) سولفات مس با فرمول شیمیایی CuSO4
سولفات مس در بیشتری از صنایع کاربرد دارد که می توان به چند نوع آن که این ماده را به وفور مصرف می کنند اشاره نمود. این صنایع عبارتند از : تهيه Bordeauxو Burgundy – كنترل بيماري‌هاي قارچي – جبران كمبود مس در خاك – جبران كمبود مس در جانوران – افزايش و تحريك رشد مرغ‌هاي گوشتي – عامل نابودي كرم‌ها و حلزون‌ها بويژه كرم كبد گوسفند
4) اكسيد مس با فرمول شیمیایی CuO
به‌صورت الكتريكي از مس و يا از واكنش بازها با سولفات مس بدست مي‌آيد. كاربرد آن به‌عنوان عامل ضد قارچ و همچنين پوشاننده‌ي دانه‌ها بوده و نيز به عنوان پیگمنت در رنگ‌آميزي شيشه و چيني استفاده مي‌شود. علاوه براين براي جلوگيري از كثيف شدن تابلوهاي نقاشي و همچنين در صنعت رايون كاربرد دارد.
5) كلريد مس با فرمول شیمیایی CuCl / CuCl2
از انحلال اكسيد مس در اسيد كلريدريك يا واكنش با كلر بدست مي‌آيد. كاربرد اصلي آن در صنعت نفت براي شيرين‌سازي نفت و براي تجزيه‌ي كاتاليزورها در فرآيندهاي شيميايي و همچنين نگهدارنده در صنعت چاپ و رنگ‌آميزي چيت است.
برای کسب اطلاعات بیشتر از وب سایت رسمی مهرگان شیمی دیدن فرمائید .
http://nano.mehrreganchem.com
02136017718-02136017844
